ماری آنتوانت (۲۰۰۶) (۱) (۲)
(2006) Marie Antoinette
امتیاز فیلم «ماری آنتوانت» از پنج ستاره: **** (چهار از پنج)
نویسنده و کارگردان: سوفیا کوپولا
بر اساس کتاب «ماری آنتوانت: سفر» اثر آنتونیا فریزر
تهیه‌کننده: سوفیا کوپولا / راس کاتز / فرانسیس فورد کوپولا
ژانر: بیوگرافی / درام / تاریخی
محصول: فرانسه / ایالات متحده آمریکا / ژاپن
مدت: ۱۲۳ دقیقه
بخشی از افتخارات:
۱) برنده‌ی اسکار برای بهترین طراحی صحنه در سال ۲۰۰۷
۲) برنده‌ی جایزه‌ی سینمایی سیستم آموزش ملی فرانسه از جشنواره‌ی فیلم کن در سال ۲۰۰۶
۳) نامزد دریافت نخل طلا از جشنواره‌ی فیلم کن در سال ۲۰۰۶
۴) نامزد دریافت جایزه‌ی بفتا برای بهترین طراحی صحنه، گریم و طراحی تولید در سال ۲۰۰۷
نام ماری آنتوانت با خوش‌گذرانی و اعدام با گیوتین، پیوند خورده است؛ اما واقعا چقدر در مورد او و بقیه‌ی شخصیت‌های تاریخی جهان می‌دانیم؟ مسلما یک جمله‌ی کوتاه نمی‌تواند حق مطلب را در مورد زندگی هیچ موجودی ادا کند، چه رسد به انسان‌ها و کاراکترهای تاثیرگذار در تاریخ و احتمالا بیشترین چیزی که عامه‌ی مردم در مورد همسر لویی شانزدهم می‌دانند، همان داستان معروفِ «چرا شیرنی نمی‌خورند؟!» است. (۳)
سوفیا کوپولا، فیلم‌نامه‌ی ماری آنتوانت را بر اساس کتابی به همین نام از آنتونیا فریزر، بیوگرافی‌نویس انگلیسی، نوشته و صرفا به ازدواج او با لویی شانزدهم، مشکلات جنسی آن‌ها و خوش‌گذرانی‌های ماری تا لحظه‌ی جدی شدن انقلاب فرانسه و رسیدن مردم گرسنه و خشمگین به حوالی کاخ ورسای پرداخته است و از روی آن، فیلمی درخور توجه، با طراحی دقیق و پر از ریزه‌کاری صحنه و لباس ساخته؛ فیلمی که سوالات زیادی را در ذهن ایجاد می‌کند از جمله این‌که آیا ماری آنتوانت، واقعا یکی از مقصرین انقلاب فرانسه بوده است؟ ول‌خرجی‌های او بیشتر در فقر عمومی تاثیر داشته یا کمک مالی و دخالت نظامی فرانسه در کشورهای دیگر؟ و اگر هر یک از ما جای او بودیم چه می‌کردیم؟ آیا خیلی زودتر از این‌ها به میان مردم می‌رفتیم و سعی می‌کردیم درد و مشکل آنان را بهعنوان ملکه یا فردی متنفذ در دربار، حل کنیم؟ آیا ماری آنتوانت، هیچ اطلاعی از اوضاع کشور فرانسه و یا حتی اتریش داشته؟
تصور کنید دخترکی در خاندانی سلطنتی زاده شود، پدرش امپراتوری مقدس روم را در دست دارد و مادرش فرمانروای اتریش است و او تا می‌خواهد بفهمد چه خبر است و دنیا دست کیست، طبق تصمیمی که از قبل برای‌اش گرفته شده و او باید در پانزده سالگی از مادر و دوست و خانه و کاشانه‌اش جدا و با کلی تجملات که به مراتب بیشتر از دوران مجردی‌اش است، به عقد ولیعهد جوان فرانسه دربیآید و برای بارداری و بهدنیا وارث آینده‌ی تاج و تخت، تحت فشار زیاد قرار بگیرد؛ هم از طرف خانواده‌ی خودش و هم از طرف خانواده‌ی همسر و افکار عمومی.
در حقیقت او باید خیلی هنر به خرج می‌داده و اول زندگی خودش را بهعنوان تازه‌عروسی که جای پای‌اش محکم نیست، سروسامان می‌بخشیده و تمام تمرکزش را می‌گذاشته روی تحت تاثیر قرار دادن همسرش در اتاق خواب، تا بالاخره بتواند طفلی بهدنیا بیآورد. به نظر می‌رسد چنین دختری که می‌توان تاحدود زیادی هم او را چشم و گوش بسته دانست، اصلا یاد نگرفته و آموزش ندیده بوده که باید بین توده مردم باشد و به سخنان آنان گوش دهد، او اصلا نمی‌دانسته که نیاز است همسرش را در مسائل داخلی حکومتی همراهی کند و گاهی، با لباس مبدل یه بهعنوان ملکه، به میان مردم برود. آن‌چه بیننده در فیلم کوپولا از ماری آنتوانت می‌بیند، داستان دخترکی جوان و ساده‌ست که یک‌مرتبه از دنیای شیرین کودکی، به دنیای سرسخت و عجیب آدم بزرگ‌ها پرت شده و فقط می‌خواهد زندگی و خوشبختی‌اش را حفظ کند. او به درباری فوق‌العاده تجملاتی و رنگارنگ پا می‌گذارد که تاحدودی تسلی‌بخش روح کودکانه‌اش می‌شود و از طرفی در همان دربار، شدیدا زیر نظر است و مدام باید نیش کنایه‌های زنان بی‌کار و گستاخ آن‌جا را تحمل کند. او مثل هر کودکی، می‌خواهد شاد باشد و بازی کند و دوستانی تازه بیآبد. ماری آنتوانتِ کوپولا، نه بخیل است و نه حسود. او آرام و صبور و بسیار احساساتی و مودب است و گاهی شدیدا ساده و بی‌آلایش. و آیا این دختر هرگز از زندگی سخت و مشقت‌بار توده‌‌ی مردم، چیزی شنیده و یا به چشم خود دیده؟
کریستن دانست در نقش ماری آنتوانت، بازی لطیف و خوبی را ارائه کرده، حتی هنگامی که به همسرش، لویی شانزدهم (جیسون شوارتزمن) با اکسل فون فرسن (جیمی درنان) خیانت می‌کند، باز هم معصومیت در نگاه و رفتار و حرکات او مشهود است. زنی در ظاهر و دخترکی در باطن که هنوز دقیق و درست نمی‌داند از زندگی چه می‌خواهد و با این‌که گاهی از این همه قید و بند دربار و زیر ذره‌بین بودن، آزرده خاطر می‌شود؛ اما این‌ها را بهعنوان اصلی که باید، می‌پذیرد و دم نمی‌زند و تمرکزش را می‌گذارد روی زندگی شخصی‌اش، زندگی‌ای که در آن حق ندارد خودش به فرزندش شیر بدهد و اکثر مواقع از همسرش دور است و بیشترین زمانی که با او می‌گذارند، وقت صرف صبحانه، نهار و یا شام است، در حالی‌که با نگاه نگران و پر از خواهشش، محبت و توجه لویی را می‌جوید و راه شادمانی و خلاصی از این همه فشار را، در ریخت و پاش و الکی‌خوش بودن می‌جوبد.
ماری آنتوانت در فیلم سوفیا کوپولا، کودکی شیرین و دوست‌داشتنی‌ست که در لحظات واپسین به ثمر رسیدن انقلاب کبیر فرانسه، تازه متوجه می‌شود که در چه موقعیت خطیری قرار دارد و زمانی شروع می‌کند به درک اوضاع، که بسیار دیر شده، تا بیننده را متوجه این مهم کند که قضاوت کاراکترهای تاریخی و سیاسی چقدر سخت است، چون اگر هر یک از ما، به جای شخصیت‌هایی که نام‌شان را سال‌هاست جزو بدها نوشته‌‌ایم قرار می‌گرفتیم، ممکن بود در اثر ناآگاهی، بسیار بدتر و خوخواهانه‌تر رفتار کنیم. و حقیقتا اگر ما جای آن‌ها بودیم، چه می‌کردیم؟
پی‌نوشت:
۱) برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد فیلم «ماری آنتوانت» اینجا کلیک کنید.
۲) برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد شخص «ماری آنتوانت» اینجا کلیک کنید.
۳) برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد جمله‌ی «چرا شیرنی نمی‌خورند؟!» اینجا کلیک کنید.
