علاءالدین (۲۰۱۹)

علاءالدین (۲۰۱۹) (۱)

Aladdin (2019)

امتیاز فیلم «علاءالدین» از پنج ستاره: **+ (دو و نیم از پنج)

کارگردان: گای ریچی
نویسنده: جان آگوست / گای ریچی
بر اساس داستان «علاءالدین و چراغ جادو» از کتاب هزار و یک شب
و برگرفته از کارتون دیزنی محصول سال ۱۹۹۲ اثر ران کلمنتس / تری روسیو / جان ماسکر / تد الیوت
تهیه‌کننده: دن لین / جاناتان اریچ
ژانر: فانتزی-رمانتیک
محصول: ایالات متحده آمریکا
مدت: ۱۲۸ دقیقه

“توجه فرمایید،‌ با خواندن این مطلب، ممکن است داستان سریال لو برود.”

علاءالدین فیلم متوسطی‌ست که داستانش عجله‌ای تعریف شده و پی‌رنگ اصلی در آن گم گشته؛ اما توانسته بیننده‌اش را به دنیای شاد و کودکانه ببرد و بسیاری از سکانس‌های فرح‌بخش و رنگارنگ کارتون علاءالدین را بر روی پرده‌ی نقره‌ای عینیت بخشد و بچه‌های قدیم و بزرگ‌ترهای امروز را که با کارتون اصلی خاطره دارند، به وجد بیآورد.

مشکل اصلی در روایت داستان صورت گرفته؛ انگار سازندگان فرض را بر این گذاشته‌اند که همه‌ی مخاطبین‌شان می‌دانند قصه‌ی علاءالدین، این دزد جوان و شوخ و فرز و شجاع و مهربان، چیست پس تمام توجه‌شان را تنها به خلق جلوه‌های ویژه‌ و پیاده‌سازی دقیق و موبه‌موی رقص و آواز مخصوصن هنگام ورود پرطمطراق علاءالدین (مینا مسعود) به شهر اختصاص داده‌اند و از طرفی بنا به مصلحت روز و پررنگ شدن نقش زنان در اجتماع و سیاست و..، سعی کرده‌اند نقش زن در قصه را مهم‌تر و پرنسس جزمن (نیومی اسکات) را هم وارد بازی قدرت و مبارزه کنند تا او در کنار علاءالدین و چه بسا قوی‌تر و محکم‌تر از او با جعفر (مروان کنزاری)، وزیر اعظم سلطانِ آگرابا (نوید نگهبان) بجنگد؛ در نتیجه در قصه‌ی اصلی دخل و تصرف هم صورت گرفته تا جزمن، پرنسسی به حاشیه‌رانده شده و نیازمند مراقبت نباشد و اتفاقن برعکس، نقش موثری ایفا کند و دقیقن همین‌جاست که مشکل دوم بروز می‌کند: رفتارهای کنونی که برای جزمن تعریف شده با پی‌رنگ اصلی که فیلم بر اساس آن ساخته شده است هم‌خوانی ندارد.

یک داستان اصلی وجود دارد که نصفه و نیمه و گنگ تعریف شده و حالا فیلم می‌خواهد ژست فمینیستی و روشن‌فکری هم به خود بگیرد و دختر سلطانی که حتی نمی‌داند باید برای مواد غذایی پول پرداخت کند ـ این مورد در قصه‌ی اصلی هم است ـ و در ناز و نعمت و جلال و جبروت غرق شده، در عین حال فیمینستی‌ست سرسخت. نمی‌شود که زنی بسته و محدود و متکی به مردان باشد و از مردم و اجتماعش هیچ نداند؛ اما آگاه به مسائل زنان بوده و حکومت‌داری بداند.

شاید به نظر فیلم‌ساز رسیده این تغییر کوچک است؛ ولی واقیعت این است که تغییری چنین کل داستان به شکل کلاسیک ـ یعنی به همان داستانی که فیلم‌ساز فیلمش را طبق آن ساخته ـ را زیر سوال می‌برد، پارادوکس ایجاد می‌کند و قصه برای طی روند درست نیازمند تغییرات اساسی می‌شود. خیلی خوب است آثاری ساخته شوند که تنها منحصر به مردان و پسران نباشند و به زنان و دختران هم انگیزه‌ دهند؛ ولی این مهم با اعمال تغییراتی اندک در داستان‌های کلاسیک و مردانه صورت نمی‌پذیرد و اثرگذاری خاصی ندارد، برای همین هم خیلی سریع از اذهان پاک می‌شوند و هم‌چنان قصه‌ی اصلی که بیشتر مردم آن را از کودکی آموخته و دیده‌اند هم‌چنان در ذهن پررنگ می‌ماند.

با همه‌ی این‌ها فیلم علاءالدین سرگرم‌کننده‌ست و رنگارنگ و شادی‌بخش که بازیگرانش خوب انتخاب شده اند و نقش جینی خیلی خوب روی ویل اسمیت نشسته؛ ولی فیلم، اثر شاخصی به‌شمار نمی‌آید و تنها یک کپی‌ست که سعی کرده نزدیک به کارتون علاءالدین باشد گرچه که نمی‌تواند در رقابت با آن کارتون دوست‌داشتنی موفق عمل کند.

پی‌نوشت:

۱) برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد فیلم «علاءالدین» اینجا کلیک کنید.