صفر تا سکو (۱۳۹۵)

صفر تا سکو (۱۳۹۵) (۱)

کارگردان: سحر مصیبی
تهیه‌کننده: مهتاب کرامتی / طهورا ابوالقاسمی
ژانر: مستند
محصول: ایران
مدت: ۸۵ دقیقه

“توجه فرمایید،‌ با خواندن این مطلب، ممکن است داستان فیلم لو برود.”

زن بودن و زن ماندن در جامعه‌ی مردسالاری چون ایران ساده نیست؛ حال اگر قرار باشد استقلال و هدف‌داری و انجام کارهایی که مردانه به‌شمار می‌آیند هم در کنار زنیت قرار گیرد، کار بسیار سخت‌تر از قبل خواهد شد. این‌ها گفته شد تا برسیم به مستند ِ زنانه ـ قهرمانانه‌ی صفر تا سکو. این‌که چقدر خواهران منصوریان زحمت کشیده‌اند تا برای کشور، خود و خانواده‌شان افتخارآفرینی کنند، محترم است و قابل تقدیر؛ ولی به این مستند باید فراتر از این‌ها نگاه شود و بیش از این بسط یابد و برسد به این‌که برای قهرمانی ِ زنان، نه مردان، بلکه زنان فیلم‌ساز پا پیش گذاشته‌اند و مستندی ساخته‌اند که روایت می‌کند حتی در جامعه‌ای سخت‌گیر، غیر ممکن برای هیچ‌کس، وجود ندارد. مستندی که روایت می‌کند اراده و هدف، چگونه از فرش به عرش می‌رساند آدمی را. مستندی که سازندگانش نیاز جامعه را به‌درستی درک کرده‌اند و بدون شعاردهی، انگیزه و امید را با طمأنینه به رگ‌ها و ذهن‌های بینندگان، تزریق می‌کنند.

شاید باورش سخت باشد؛ اما خیلی‌ها هنوز نام و پیشینه‌ی زنان ِ ورزشکار حرفه‌ای ایران را نمی‌دانند آن هم در حالیکه اگر خیلی اهل پیگیری اخبار ورزشی نباشند حداقل نام خواهران ویلیامز و خانم شاراپووا را شنیده‌اند. و این امر حکایت تلخی‌ست از حرمت و احترامی که برای ورزشکاران زن ِ وطن‌مان گم شده است.

دلیل هر چه که باشد، در فیلم صفر تا سکو سعی شده هم تابوی عدم نمایش بازی‌‌های بانوان در رسانه‌ی ملی شکسته شود و هم نشان داده شود که زنان ورزشکار انسان‌هایی معمولی هستند که اراده‌ و عزم راسخ‌شان از آنان ابر قهرمان و الگو می‌سازد؛ نه آنان و نه هیچ‌کس دیگری از شکم مادر قهرمان و مشهور و… متولد نشده‌اند و خواهران منصوریان، خانم‌ها شهربانو، الهه (۲) و سهیلا،‌ هم از این قاعده مستثنی نیستند.

شاید اثرگذارترین جمله در مستند صفر تا سکو جمله‌ی الهه منصوریان بود به این مضمون که تا قبل از رفتن به اردوی تیم ِ ملی روی تخت‌خواب نخوابیده بود. رویایی برای یک دختر جوان که برای بسیاری از مخاطبین، جزو عادی‌ترین امکانات زندگی‌ست، چیزی که شاید هرگز به آن توجه نکرده باشند. این جمله و در کل این مستند، شبیه یک تلنگر قوی عمل می‌کند. صحبت از زنانی‌ست که نه مربی داشته‌اند، نه پول، نه باشگاه، نه پزشک تغذیه و… پس چطور به قهرمانی جهان می‌رسند؟ پاسخش ساده است و یک کلمه‌ای: اراده. اراده‌ای که در برابر همه‌ی کمبودها و نابه‌سامانی‌ها و سختی‌های زندگی قرار می‌گیرد و پررنگ‌تر از آن‌ها می‌شود. اراده‌ای که با آن تقدیر رقم می‌خورد، نه که تقدیر بر روی اراده اثر بگذارد و آن را به حاشیه براند.

روایت ِ مستند، پایاپای با زندگی قهرمانی، خانوادگی و خصوصی قهرمانان زن پیش می‌رود. فراموش نکردن اصل و اصالت، پای‌بندی به سنت‌ها، تکامل شخصیت عوض تغییر آن، همراهی و پشت ِ هم درآمدن خواهرها، زخم برداشتن و لطمه دیدن‌های جسمی و روحی، روبه‌رو شدن با شکست و سختی‌های قهرمانی و به میدان مبارزه رفتن که چند مورد آخر مواردی هستند که شاید بسیاری از مخاطبین از آن‌ها بی‌اطلاع باشند. دردسرهای وزن‌کشی، انتخاب شدن، جلب نظر مربی‌ها را کردن و.. .

تیم ِ سازنده‌ی مستند صبورانه و بادقت تمام این جنبه‌ها را زیر نظر گرفته‌اند و به‌قولی نگذاشته‌اند هیچ اتفاق و نگاه و لحظه‌ای از زیر دست‌شان در برود. راش‌های بسیاری که صبر و تحمل و نکته‌بینی جدی برای بیرون کشیدن جزیئات را  می‌طلیبده و تیم سازنده توانسته هنرمندانه مستند صفر تا سکو در قریب به نود دقیقه به سرانجامی مطلوب برسانند و گاهی هم با کارگردانی ظریف بیننده را منقلب کنند مانند زمانی‌که الهه مجوز حضور در مسابقات و تیم ملی را دریافت نمی‌کند و صورت اشک‌آلود مادر، پرده‌ی سینما را پر می‌کند.

سورپرایز آخر فیلم،‌ خیلی به دل می‌نشیند، درست مانند قهرمانی شهربانو منصوریان و چه بسا کمی شیرین‌تر از آن. حال که بیننده بیش از یک ساعت است که در غم و شادی و خنده و اشک ِ زنان قهرمان ووشوکار ایران شریک بوده و گاهی بی‌اراده بغضش ترکیده، حق داشت چنین پایان ِ خوشی را ببیند و از ته دل به وجود خواهران منصوریان و قهرمانانی از این قبیل که نمونه‌شان در وطن کم نیست، افتخار کند و شاهد یکی از شیرین‌ترین و غرورآمیزترین لحظات تاریخی ورزش کشورمان ـ فارغ از جنسیت ـ باشد. افتخاری که اگر گفته شود نمونه‌‌اش در جهان ِ ورزش نیز نایاب است سخنی به گزاف رانده نشده.

شهربانو،‌ الهه و سهیلا، زنانی هستند که گویی راهی ندارند جز قهرمانی و قهرمان ماندن، چه در زندگی حرفه‌ای‌شان، چه در زندگی خصوصی‌شان و چه در عرصه‌ی هنر و فیلم. زنانی که هر کدام‌شان به تنهایی می‌توانند الگو و هدف‌دهنده به نوجوانان و جوانانی و حتی بزرگ‌سالانی باشند که یا در شرایط سابق آنان زندگی می‌کنند و یا هدفی ندارند و بلاتکلیف در میدان مبارزه‌ی زندگی، سرگردانند.

پی‌نوشت:

۱) برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد فیلم «صفر تا سکو» اینجا کلیک کنید.

۲) برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد خانم «الهه منصوریان» اینجا کلیک کنید.

ِ ِ ِ ِ ِ ِ ِ‌ ِ ِ ِ ِ ِ ِ ِ ِ ِ ِ ِ ِ ِ ِ ِ ِ ِ‌ ِ ِ ِ ِ ِ ِ ِ ِ ِ ِ ِ ِ ِ ِ ِ ِ ِ‌ ِ ِ ِ ِ ِ ِ ِ ِ ِ ِ ِ ِ ِ ِ ِ ِ ِ‌ ِ ِ ِ ِ ِ ِ ِ ِ ِ ِ ِ ِ ِ ِ ِ ِ ِ‌ ِ ِ ِ ِ ِ ِ ِ ِ ِ ِ ِ ِ ِ ِ ِ ِ