منشآت قائم مقام فراهانی

نام کتاب: منشآت قائم مقام فراهانی (۱) (۲)

جمع‌آوری: حاج فرهاد میرزا معتمدالدوله
به کوشش: بدرالدین یغمایی
انتشارات: نشر شرق / نشر نگاه

شاید نثر نامه‌های قائم مقام فراهانی ثقیل و دور از ادبیات امروز ما باشد؛ که اما باید توجه داشت این نامه‌‌ها در زمان خود نثری شیوا و نیکو داشته و به‌دور از زیاده‌گویی‌های مرسوم در آن دوره نوشته شده‌اند، به‌نحوی که کتاب منشآت قائم مقام فراهانی را با گلستان سعدی مقایسه کرده‌اند و البته خواننده‌ی کتاب با مطالعه‌ی نامه‌‌ها نیک متوجه می‌گردد که سبک نگارش قائم مقام به گلستان سعدی نزدیک است و او نثرش را وام‌دار شیخ اجل، سعدی شیرازی‌ست.

این نامه‌ها را شاگرد و معتمد قائم مقام، حاج فرهاد میرزا معتمدالدوله قاجار در سال ۱۲۸۰ جمع‌آوری و در سال ۱۲۹۴ برای نخستین بار به چاپ رساند. کتاب شامل نامه‌‌های حکومتی و سیاسی و شخصی‌ست.

در ابتدای کتاب هم جدا از زندگی‌نامه‌ی مفصلی از او و شرح خدمات و خصوصیات اخلاقی‌اش، کنفرانس میرزا یحیی دولت‌آبادی پیرامون شرح و احوال و آثار قائم مقام نیز آمده که خواندنش خالی از لطف نیست و نگارنده برای درک بهتر نامه‌های کتاب توصیه‌اش می‌کند.

در زیر یکی از نامه‌های قائم مقام فراهانی به فرزندش را می‌خوانیم:

نامه‌ی ۶۹
قائم مقام به پسر خویش نوشته است:
«پسرم، نور بصرم، من از تو غافل نیستم، تو چرا از خود غافلی؟ گشت باغ و سر راغ شیوه‌ی درویشان است، نه عادت بی‌ریشان. سیاحت امردان با رندان، رسم لوندان است نه مردان.
هر گاه در این ایام جوانی که بهار زندگانی است دل صنوبری را به نور معرفت زنده کردی مردی والا به جهالت مردی.
هان ای پسر بکوش که روزی پدر شوی.
والسلام»

پی‌نوشت:

۱) برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد کتاب «منشآت قائم مقام فراهانی» اینجا کلیک کنید.

۲) برای دریافت اطلاعات بیشتر درباره‌ی «قائم مقام فراهانی» اینجا کلیک کنید.